Şanzelize Nasıl Yazılır

Paris'in en ünlü caddesinin adı Champs-Elysees diye yazılır. Okunuşu Türkçe kaynaklarda şanzelize diye geçse de Şaz-eli-ze benzetmesi daha doğru olur. Her nasıl okunursa okunsun yazılışının Champs-Elysees olduğundan kuşku duymamak gerekir ve en önemli kısmı okunuşunun S sesiyle değil E sesiyle bittiğidir.

Bu isim sesli harfle bittiği için, ek geldiği zaman kelimeyi ona göre devam etmek lazım: Champs-Elysees'ye, Champs-Elysees'yi, Champs-Elysees'nin gibi. Zira TDK kurallarına göre yabancı dilden ödünç alınan özel isimlerin çekim ekimleri yazılışına göre değil okunuşuna göre gelir.

Basılı, popüler bir romandan örnek kullanım verelim:

Joe Reilly'yi bir daha hiç görmedim. O gün vedalaşmamızdan da önce onunla son kez konuştuğumu biliyordum ve birkaç dakika sonra Joe kalabalığa karışıp gözden kaybolduğunda bir hayalete dönüşüvermişti bile. Paris'te yaşadığım yıllar boyunca, ne zaman Champs-Elysées'ye çıksam, Joe aklıma gelirdi. Bugün bile Paris'e her gidişimde onu anımsarım

(Paul Auster, Cebi Delik)

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Önsöz Kelimesi Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
Birde Nasıl Yazılır

Mail Nasıl Yazılır - E-posta, Elmek, Email, E-mail

İnternet üzerinden atılan mektuplara ne denir? E-mail mi? Email hatta kısaca Mail mı? E-posta mı? Elmek mi? E-ktup mu?

Nasıl ki Türkçede elle tutulan, kağıda yazılan iletilere mektup diyorsak İngilizcede de bunlara "mail" adı verilir. İngilizcedeki "letter" kelimesi de bu anlamı karşılar ama "letter" yazı anlamına gelen daha genel bir kelimedir. Hatta Edebiyat Fakültesi'ne bile "Faculty of Letters" denir. Mail ise posta yoluyla gönderilen mektupları ifade eden ve ciddi kullanımı olan bir kelimedir. Bu yüzden, en azından İngilizce konuşurken, yazışırken e-mail yerine mail demek sakıncalıdır.

Kelimenin İngilizcesi "electronic mail" yani "elektronik mektup" ya da "elektronik posta" kelimesinden kısaltmadır. İngilizcede bu terim "email" şeklinde de e-mail şeklinde de kullanılmaktadır. Pratik olsun diye email diye birleştirilmesi de yaygındır ama resmi, ciddi yazım hala e-mail şeklindedir.

Kelimenin Türkçe karşılığı tartışmalıdır. Türk Dil Kurumu, Karşılıklar Kılavuzu'nda "elektronik mektup"tan kısaltma "elmek"i önermiştir fakat bu önerinin üzerinden 10 yılı aşkın zaman geçtiği halde pek tutmamıştır. TDK'nın bu önerisinden önce kullanılmaya başlanan "e-posta" ifadesi halen en yaygın kullanılan Türkçe karşılıktır.

E-mail'e Türkçe karşılık olarak "ileti" denmesi çok net bir çözüm değildir çünkü ileti, mesaj ya da risale anlamına gelen ayrı bir kelimedir. Her e-posta aynı zamanda bir mesaj olduğu için tabii ki e-posta'dan ileti diye bahsedilebilir ama e-mail kelimesinin Türkçesinin ileti olduğunu iddiası farklı bir meseledir.

E-ktup ise henüz hiçbir otoritenin önermediği karşılıktır. İngilizce internet terimleri üretilirken ikinci harfinde e olan kelimelerin birinci harfi atılmaktadır: e-retail (perakender) yerine e-tail (e-rakende) gibi. Lakin bu yaratıcılık Türk Dil Kurumu dahil hiçbir otorite tarafından nazara alınmamıştır.

Uzun sözün kısası resmi, ciddi bir yazışmada e-posta demek en uygunudur. Bununla birlikte e-mail kelimesini Türkçe konuşurken alıntılamak da çok yanlış olmaz çünkü hala bu tabir (ve 'mail' galatı) konuşma dilinde e-posta'dan çok daha fazla kullanılmaktadır.

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Önsöz Kelimesi Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
Birde Nasıl Yazılır

Asker Parkası - Parke

Askerlerin giydiği kışlık giysiye "parke" denmesi yanlış bir yaygın alışkanlıktır. Söz konusu giysinin adı PARKA'dır.

Parke ise çok parçadan oluşan, ahşap bir yer malzemesine verilen addır. Birbirleriyle ilgileri yoktur.

Parka kelimesinin kullanıldığı bir örnek cümle:

Ah, bir askere alsalar da askere gidebilsem... Aaaaaaaaaah, başka bir şey istemem.” Bir parka giymişti.Şimdi aklımda değil, belki pantolonu da bir asker pantolonuydu. Ortalık çok sıcak, diyordu, aaah bir gömlek olsa. Sanırım kalın, kışlık bir kazak vardı sırtında.

(Yaşar Kemal, Allah'ın Askerleri)

Askeriyede yaygın bir benzer hata için bkz. Kamelya Nasıl Yazılır

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Önsöz Kelimesi Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
Birde Nasıl Yazılır

Kamelya Nasıl Yazılır

Kamelya bir çiçek adıdır. TDK ve Dil Derneği dahil tüm kaynaklara göre KAMELYA diye yazılır.

Hatta Kamelyalı Kadın diye klasik bir eser de vardır.



Halk dilinde ve en çok da askeriyede "kamelya" tabir edilen, etrafı açık, üstü kapalı oturma yerlerinin asıl adı ise KAMERİYE'dir. Bu kelimenin söylenişi zamanla kamelya'ya dönüşmüştür. Resmi yazışmada bunu kamelya değil KAMERİYE diye yazmak gerekir.

Kameriye'nin kullandığı örnek cümle:

Terasın iki köşesinden, çıkan iki asma, üstten uzayarak tüm terası dolaşmış, geniş yaprakları kameriyenin üstünü örtüyor. Sıcak günlerde ev ahalisi, terasta kameriyenin altında oturuyor. Semiha Hanım ve çocukları şimdi, kameriyenin altına serilmiş minderlere kurulmuşlar

(Mehmed Uzun, Kader kuyusu, s. 44)

Askeriyede buna benzer bir yanlış kullan için bkz. Parke mi Parka mı



Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Önsöz Kelimesi Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
Birde Nasıl Yazılır

Müdahele mi Müdahale mi

TDK ve Dil Derneği bu kelimeyi MÜDAHALE şeklinde yazmaktadır. MÜDAHELE ise yanlış yazımdır.

Müdahale kelimesiyle aynı vezne sahip olup E-E şeklinde biten çok kelime vardır: mübadele, mücadele, müsamere vs... Bunlarla aynı vezne sahip olduğu halde müdahale kelimesinin A-E seslilerini almasının sebebi, içindeki H harfinin Arapça kalın okunan H (Ha - خ) ile yazılmasıdır. Bu harften sonraki sesli harf kalınlaşır.

Kelimenin geçtiği örnek bir kitap kapağı:

Kelimenin kullanıldığı örnek bir bağlam:

Tıbbi Müdahaleler Bir kişiye tıbbi müdahalede bulunulabilmesi için kişinin rızası gerekmektedir. Ayrıca bu rıza yeterli olmayıp tıbbi müdahalenin tedavi amaçlı ve tıp bilimine uygun bir şekilde yapılması gerekir.

(Medeni Hukuk Ders Notları: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi)






Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Önsöz Kelimesi Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
Birde Nasıl Yazılır

Sohpet Nasıl Yazılır

Türk Dil Kurumu ve Dil Derneği yazım kılavuzları bu kelimesi "SOHBET" şeklinde yazmaktadır. P'li yazım yaygın bir yanlıştır.

Kelimenin Arapça kökü de SHB harflerinden oluşmaktadır. Bu itibarla B harfiyle yazım kelimenin Arapça aslına da sadık yazımdır.
Aşağıdaki Sohbet Sanatı kitabının kapağı, sohbet kelimesinin yazımına net bir örnektir.

İçinde sohbet kelimesinin geçtiği örnek bir metin aşağıdadır:

.....Nüans'ın, çoğunluğu genç ve orta yaşlı müşterilerine karşın, bir yaşlılar cemiyetine dönüştürülmüş karşı barda konuşlanan yaşlı adamlar hiç aceleye getirmeden biralarına gömülüyorlar ve sohbet arasında sokaktan geçen üniversiteli kızların çıplak bacaklarını yan gözle dikizleyerek sessizce birbirlerine sırıtıyorlardı.....

(Orkun Usta, Kedili Şehirin Mistiği: Kahve, Horus Ve Camel'dan Kutsal Ice Solosu)






Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Önsöz Kelimesi Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
Birde Nasıl Yazılır

Başkanlık Sistemi - Cumhurbaşkanı

Başkanlık sisteminde cumhurbaşkanı sıfatıyla başbakan sıfatı aynı kişide birleşeceği için bizim bugün anladığımız anlamda cumhurbaşkanı olmayacaktır. Fakat işlevi değiştiği halde devlet başkanının adının 'cumhurbaşkanı' kalması mümkündür

ABD'nin başkanlık sistemindeki devlet başkanına 'başkan' deme, Türkiye'deki ve parlamenter sistemdeki devlet başkanlarına ise "cumhurbaşkanı" deme geleneği vardır ama aslında bu ayrım sistemin başkanlık ya da parlamenter sistem olmasıyla doğrudan ilgili değildir.

Başkanlık sisteminde de parlamenter sistemde de devletin başkanı "başkan"dır. Hepsine İngilizcede "president" denir. ABD başkanının da Türkiye'deki cumhurbaşkanının da unvanı İngilizce "president"tır.

Başkanlık sistemindeki 'president'lere başkan, parlamenter sistemdeki 'president'lara cumhurbaşkanı (hatta bazen ona da 'başkan' ya da 'devlet başkanı') denmesi Türkçeye özgü bir gelenektir. Türkiye'de başkanlık sistemine geçildiği takdirde devlet başkanına hala "cumhurbaşkanı" denmesinin yanlış olacağı söylenemez.

Bununla birlikte başta da belirttiğimiz gibi günümüz parlamenter sisteminde cumhurbaşkanı yürütme yetkisini başbakanla paylaşırken başkanlık sisteminde sadece bakanlar ve onların amiri konumunda bir cumhurbaşkanı olacaktır. Dolayısıyla şimdi anladığımız anlamda bir cumhurbaşkanı olmayacaktır.