Aktüel Nasıl Yazılır

Aktüel kelimesi Ü harfiyle yazılır. TDK bu konuda nettir.



Dil Derneği yazım kılavuzunda ve basılı eserlerde kabul gören yazım da Ü harfiyle olan yazımdır. Zira yabancı köklü kelimeler Türkçeye yazılışlarına göre değil okunuşlarına göre adapte edilerek alınırlar.



Dolayısıyla;



- Aktüel kamera

- Aktüel siyaset

- Aktüel politika

yazımları doğrudur.



- Aktuel kamera

- Aktuel siyaset

- Aktual politika

yazımları yanlıştır.



Basınımızdan basılı bir örnek verilebilir:

...İşte bu mahzurları bertaraf edecek ve Türk münevverlerinin aktüel ecnebi lisanlarda yapacakları ilmi, fenni ve edebi teşebbüsleri kolaylaştıracak her meslek...

16 Şubat 1941, Vatan



_______________

Tik İşareti Kopyala
Üslü Sayı Yazma
Heryer Nasıl Yazılır
Allah Arapça Yazılışı
Klavyede Şapkalı A Yapmak

Bu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir. 1980 öncesi TDK üyelerinin eseri olan Ana Yazım Kılavuzu ve Dil Derneği Yazım Kılavuzu, yayıncıların tamamına yakınının temel başvuru kaynağı olmuştur.

Kolektif mi Kollektif mi?

TDK "kolektif" yazımını doğru kabul etmektedir çünkü bu kelimeyi Fransızca okunuşuna göre almıştır.



İngilizcede de Fransızcada da iki L harfiyle "collective" şeklinde yazılan bu kelime Fransızcada tek L ile yazılıymış gibi okunur.



Batı dillerinden Türkçeye ödünç alınan kelimeler o dildeki yazılışına göre değil söylenişine göre Türkçeye aktarıldığı için bu kelime dilimize kolektif şeklinde aktarılmıştır.



Koleksiyon mu Kolleksiyon mu sorunun yanıtı da buna benzerdir.



Dil Derneği'ne ve yayınevlerinin hemen hemen tamamına göre doğru yazım bu şekildedir.



- Kolektif suç

- Kolektif güç

- Kolektif bilinç

- Kolektif eğitim

- Kolektif şirket

yazımları doğrudur.



- Kollektif suç

- Kollektif güç

- Kollektif bilinç

- Kollektiv eğitim

- Kollektif şirket

yazımları yanlıştır.



Matbu literatürümüzden de bu konuda şu örneği vermek mümkündür:

...cüzi bir bedel mukabilinde kolektif bir sigorta usulü de kabul edilmiştir. Bu talimatname ile şehrimiz halkının ev ihtiyacını karşılamak bundan sonra belediyenin...

21 Haziran 1950, Akşam



_______________

Tik İşareti Kopyala
Üslü Sayı Yazma
Heryer Nasıl Yazılır
Allah Arapça Yazılışı
Klavyede Şapkalı A Yapmak

Bu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir. 1980 öncesi TDK üyelerinin eseri olan Ana Yazım Kılavuzu ve Dil Derneği Yazım Kılavuzu, yayıncıların tamamına yakınının temel başvuru kaynağı olmuştur.

Ahmetle Nasıl Yazılır

"Ahmet'le" kesme işaretiyle ayrılarak yazılır çünkü Ahmet özel addır.



TDK kurallarına göre kesme işareti özel adların cins isimlerden ayrılması gereken yerlerde kullanılır. Bu kural ilk başlarda çok katı uygulanmamış, sadece karışıklıkların önüne geçilecek yerde kesme işareti kullanılmıştır ama her özel ada ve tüzel kişilik adına kesme işareti gelmesi 1960'lardan beri yaygınlaşarak kesinleşmiştir.



- Ahmet'le Mehmet

- Doğru Ahmet'le Bay Yanlış

- Ahmet'le Ayşe Türkiye'de

- Ahmet'le beraber

- Ahmet'le birlikte

yazımları doğrudur.



- Ahmetle Mehmet

- Doğru Ahmedle Bay Yanlış

- Ahmed'le Ayşe Türkiye'de

- Ahmedle beraber

- Ahmetle birlikte

yazımları yanlıştır.



Basılı literatürümüzden örneklendirelim:

...Lâkin, Namık Ahmet'le Halil Ramiz arasında, bir kere, Neşet Sabit'e dair bir bahis açıldı mı, buna bir üçüncünün karışmasına imkân kalamazdı. Nitekim bu sefer...

31 Ocak 1950, Yeni İstanbul



_______________

Tik İşareti Kopyala
Üslü Sayı Yazma
Heryer Nasıl Yazılır
Allah Arapça Yazılışı
Klavyede Şapkalı A Yapmak

Bu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir. 1980 öncesi TDK üyelerinin eseri olan Ana Yazım Kılavuzu ve Dil Derneği Yazım Kılavuzu, yayıncıların tamamına yakınının temel başvuru kaynağı olmuştur.

Akbaba Nasıl Yazılır

Akbaba, birleşik yazılır. TDK sözlük bu konuda nettir.



Zira bu bir hayvan adıdır ve iki kelime yan yana gelerek özel bir anlama, bir hayvan adına ulaştığı için birleşik yazım tercih edilmiştir.



Bkz. Birleşik Sözcüklerin Yazımı



- Kızıl akbaba

- Akraba değil akbaba

- Sakallı akbaba

yazımları doğrudur



- Kızıl ak baba

- Akraba değil ak baba

- Sakallı ak baba

yazımları yanlıştır.



Akbaba özel ad değildir. Cins isimdir. İlk harfinin büyük yazılmasına ya da kesme işaretiyle ayrılmasına gerek yoktur.



Ancak bir kişinin soyadı ya da lakabı olursa o zaman özel ad sayılır.







Bu konuda basınımızdan bir alıntı örneği verelim:

...Çaylak, kartal, kuzgun, akbaba gibi yabancı kuşlar görürlerse Öldürürlerdi. Son senelerde ağaçların üstüne ölü bırakılması...

Mayıs 1940, Yeni Sabah



_______________

Tik İşareti Kopyala
Üslü Sayı Yazma
Heryer Nasıl Yazılır
Allah Arapça Yazılışı
Klavyede Şapkalı A Yapmak

Bu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir. 1980 öncesi TDK üyelerinin eseri olan Ana Yazım Kılavuzu ve Dil Derneği Yazım Kılavuzu, yayıncıların tamamına yakınının temel başvuru kaynağı olmuştur.

Aklıselim Nasıl Yazılır

"Aklıselim" birleşik yazılır. TDK sözlükte böyledir. Dil Derneği yazım kılavuzunda da birleşiktir.



Kelimenin kökünün "akl-ı selim" şeklinde bir tamlamaya gidiyor olması fark etmez. TDK bu sözün bir bütün olarak Türkçe bir kelime olarak benimsenmiş olduğuna kanaat getirmiştir.



Dolayısıyla:



- Sizleri aklıselime davet ediyorum

- Aklıselim kazandı

- Aklıselim sahibi olmak

- Aklıselim insanlar

yazımları doğrudur.



- Sizleri aklı selime davet ediyorum

- Akl-ı selim kazandı

- Akılıselim sahibi olmak

- Akıl-ı selim insanlar

yazımları yanlıştır.



Basınımızdan bir cümle alıntıyarak örnek verelim:

...Aklıselim sahibi vatandaşların gözünde, bu rakamlar arasındaki tezada bakmanın sonucu, muhalefetin hiç de lehine tecelli etmemektedir!...

5 Nisan 1947, Zincirli Hürriyet





Günümüz Türkçesiyle yazı yazmayan, Osmanlıca yazılmış eski bir metni günümüz harflerine aktaran uzmanlar bunu Türkçeleşmiş bir kalıp olarak değil Arapça kelimelerden oluşan Farsça bir terkip olarak yazıya geçirecekleri zaman, mesela bir fermanı, divan edebiyatından bir şiiri yeni Türk harflerine aktardıklarına "akl-ı selim" yazımını tercih edebilirler.



Aşağıdaki butona basarak bu yazımı bilgisayarın hafızasına alabilirsiniz. Sonra istediğiniz yerde Ctrl+V tuşlarına basarak bu ifadeyi yapıştırabilirsiniz.

Mobil telefonda ise metnin belli bir yerine basılı tuttuğunuzda "yapıştır" seçeneği zaten çıkacaktır.

Ctrl+V için boşluk tuşunun üç yanındaki Ctrl tuşuna basılı tutmanız ve aynı anda V'ye basmanız yeterlidir.

akl-ı selim

_______________

Tik İşareti Kopyala
Üslü Sayı Yazma
Heryer Nasıl Yazılır
Allah Arapça Yazılışı
Klavyede Şapkalı A Yapmak

Bu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir. 1980 öncesi TDK üyelerinin eseri olan Ana Yazım Kılavuzu ve Dil Derneği Yazım Kılavuzu, yayıncıların tamamına yakınının temel başvuru kaynağı olmuştur.

Aidat Nasıl Yazılır

"Aidat" yazarken Y harfi kullanılmaz çünkü bu kelime "ay" kelimesinden türememiştir. TDK sözlüğü de Dil Derneği yazım kılavuzu da "aidat" yazımını doğru bulur.



Aidat kelimesine ek gelince T harfi yumuşamaz. Aynı kalır:



- Apartman aidatı

- Site aidatı

- Kredi kartı aidatı

- Baro aidatı

- Üyelik aidatı

yazımları doğrudur.



- Apartman aydatı

- Site ayidatı

- Kredi kartı ağidatı

- Baro ayıdatı

- Üyelik aydatı

yazımları yanlıştır.



Basılı, yayımlanmış bir örnek verelim:

...ilk girişte bir defaya mahsus olmak üzere verecekleri bir liralık kaydiye ücretleri ve her ay verecekleri en az elli kuruş aidat ücretleri, şahsi isteklerle yapılacak bağışlar, hediyeler, hibeler, Sendika lehine menkul ve gayrimenkul temellükleri, Sendika yararına verilecek müsamere ve temsiller hasılatı ve buna benzer gelirler, diğer Sendika ve cemiyetlerin faaliyetten çekilme veya birleşme gibi sebeplerden...

30 Kasım 1946, Sendika





_______________

Tik İşareti Kopyala
Üslü Sayı Yazma
Heryer Nasıl Yazılır
Allah Arapça Yazılışı
Klavyede Şapkalı A Yapmak

Bu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir. 1980 öncesi TDK üyelerinin eseri olan Ana Yazım Kılavuzu ve Dil Derneği Yazım Kılavuzu, yayıncıların tamamına yakınının temel başvuru kaynağı olmuştur.

Akletmek Nasıl Yazılır

TDK sözlüğünde ve Dil Derneği sözlüğünde "Akletmek" kelimesi yoktur, "Akıl etmek" vardır.



Dolayısıyla bu ifadede harf düşmesi nedeniyle birleşik kelime olduğu söylenemez. TDK, bu tür bir kaynaşma olmadığını, "akıl" kelimesinin bu ifadede de bir kalıp olarak kaldığını tespit etmiştir.



- Saate bakmayı akıl etmek

- Işığı açmayı akıl etmek

- Soru sormayı akıl etmek

- Sözlüğe bakmayı akıl etmek

yazımları doğrudur.



- Saate bakmayı akıletmek

- Işığı açmayı akletmek

- Soru sormayı akl etmek

- Sözlüğe bakmayı akl etmek

yazımları yanlıştır.



Literatürden örnek bir cümle verelim:

...çalıştı, fakat sonunda ne bu esrarlı meseleyi hal, ne yemek yemeği akıl etti; oracıkta uyuyakaldı...

27 Şubat 1950, Zafer



_______________

Tik İşareti Kopyala
Üslü Sayı Yazma
Heryer Nasıl Yazılır
Allah Arapça Yazılışı
Klavyede Şapkalı A Yapmak

Bu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir. 1980 öncesi TDK üyelerinin eseri olan Ana Yazım Kılavuzu ve Dil Derneği Yazım Kılavuzu, yayıncıların tamamına yakınının temel başvuru kaynağı olmuştur.