Nasıl Yazılır

Kangren mi Gangren mi?

Sanılanın aksine, doğru tabi kangren sadece yaygın kullanılan tabir değil aynı zamanda doğru telaffuzdur. Kelimenin doğru yazımının gangren olduğu yabancı dili kuvvetli doktorların yanlış anlaşılmasından kaynaklanan bir efsanedir.

TDK imla kılavuzu bu kelimenin yazımını "kangren" şeklinde vermektedir. Dil Derneği Yazım Kılavuzu da "kangren" yazımını doğru bulmaktadır.

Büyük Lûgat ve Snsiklopedi'deki kullanımıyla:

Kangren'in özelliği, hastalanan dokularda kan dolaşımının durması ve duyarlığın kaybolmasıdır; daha çok kol ve bacaklarda görülür. Pek çok sebebi: travmalar, donma ve yanmalar, özellikle diyabete bağlı bir kan bozukluğu, atardamar veya toplardamar tıkanmaları ve enfeksiyonlar.

(Büyük lûgat ve ansiklopedi, 6. Cilt, s. 866)

Kangren kelimesi Batı dillerindeki karşılığı genelde "gangrene" şeklinde yazılmakta ve G harfiyle okunmaktadır. "Gangren"in doğru yazım olduğu bilgisinin kaynağı muhtemelen budur. Bu tespit kelimenin kökleri açısından doğrudur ama bu zaman içinde Türkçeye mal olmuş bir kelimedir ve Türkçede hem resmiyette hem pratikte K harfiyle kabul görmektedir.

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Türk Öğün Çalış Güven Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
Birde Nasıl YazılırBu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir.

Boşver Nasıl Yazılır

- Boşver gitsin

- Beni boşver

- Boşver arkadaş

- Düşünme boşver

Türk Dil Kurumu ve Dil Derneği yazım kılavuzuna göre boş-vermek fiili ayrı yazılır.

Hatta bu terim TDK'ninki dahil pek çok yazım kılavuzunda yer bile almaz. Sadece TDK Güncel Sözlük'te "Boş Ver!" maddesiyle ele alınır. Bunun muhtemel sebebi, esas kaynağının argo olmasıdır.

Nitekim bu tabir Bahattin Sezgin'in Yeni Argo Sözlüğü'nde tanımlanmıştır:

Boş vermek (bir şeye) • aldırmamak, boş geçmek, boş koymak, küçümsemek, önemsememek

-boş ver, yenisini alırız.

(Bahattin Sezgin, Yeni Argo Sözlüğü, s. 60)

Görüldüğü üzere tabirin ayrı yazılmasının sebebi boş-vermek'in "boş" ile "vermek"in yan yana gelmesinden oluşan argo bir deyim olmasıdır. Mecazen de olsa "boş vermek"le anlatılmak istenen, bir hususa hiçbir şey, hiçbir önem vermemek, tepkisel anlamda onu karşılıksız bırakmaktır.

Cümle içinde kullanımıyla:

.....

Her cümlede iki tek göz, bu kimin

Ya da kim korkuttu bu kadar sizi

Bu nasıl sevişmek, üstelik bu kadar hızlı

Ya da tam tersine

Boş vermek öperken, severken boş vermek sevmelere

.....

(Edip Cansever, Sonrası Kalır 1: Bütün Şiirleri)

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Türk Öğün Çalış Güven Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
Birde Nasıl YazılırBu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir.

Birtakım Ayrı mı Yazılır

- Birtakım insanlar

- Birtakım çizgiler

- Bir takım azizlikler

TDK ve Dil Derneği yazım kılavuzlarına göre birtakım kelimesi birleşik yazılır. Ayrı yazıldığı haller ayrıdır. Şöyle ki:

Alper Beşe'nin Birtakım Tuhaflıklar adlı kitabının kapağında da görüldüğü üzere,'tuhaflıklar' gibi bir adı niteleyen birtakım sözü birleşik yazılır.

Cümle içinde kullanımıyla:

Tavırlarında birtakım tuhaflıklar gördük.” Ebesiz Doğan bir kez daha yutkundu ve sordu; “Ne gibi tuhaflıklar?” “Meselâ; her fırsatta Zağanos Paşa Camisi'nin önünde dikilip caminin tepesine bakıyorsun. Bunu neden yapıyorsun?” “Çok basit. Caminin tepesindeki mermer saate bakıyorum.” “Sebep? O mermer saat seni neden bu kadar ilgilendiriyor? Ebesiz Doğan başına geleceklerden kaygıya düşmesine rağmen küçük bir oyun oynamak arzusuna kapılarak sordu; “Caminin tepesindeki sembolik mermer saatin niçin iki buçuğu gösterdiğini bileniniz var mı?”

(Metin Savaş, Kuvayı Milliye'nin Hazinesi)

Ancak bu söz bir sıfat değil başlı başına bir ad olarak kullanılıyorsa o zaman ayrı yazılır.

Mesela bir futbol takımından iyi bir takım ya da bir takım elbiseden güzel bir takım elbise diye bahsediliyorsa o zaman bu sözün ayrı yazılması gerekir. Örnek alıntı:

Bir motorcu kıyafeti ile de çıkabilir karşıma, çok fit güzel bir takım elbise ile de çıkabilir karşıma... O an o hoşuma gitmiştir, gitmemiştir bilemiyorum. K.T.Y. Kendisini yansıtması gerekiyor! Papatya Aynen öyle, kişilikli olması çok önemli!

(Kayahan Toprak Yaşar, 250 Kadın İle Randevu: Kadınlar kendilerini hiç böyle anlatmamıştı!)

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Türk Öğün Çalış Güven Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
Birde Nasıl YazılırBu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir.

Veya Nasıl Yazılır

Hem Türk Dil Kurumu'na hem de Dil Derneği'ne göre bu kelime "veya" şeklinde birleşik yazılır.

Ancak uygulamada "ve/ya" kullanımı da görülmektedir. Ayrıca "ve/veya" kullanımı da görülmektedir.

Dildeki sadeleştirme hareketlerinden önce şimdiki "ya da" anlamında "yahut" kullanılırdı.

Yani bir önermenin iki nesneden biri için geçerli olduğunu ifade eden kelime "yahut" idi.

Her bir önermenin her iki nesne için geçerli olduğunu ifade eden kelime ise "ve" idi.

Bununla beraber, İngilizcedeki and/or ifadesi kullanılacağı zaman yani önermenin iki nesneden teki için de her ikisi için de geçerli olacağını ifade eden kelime "ve/yahut" idi. "Veyahut" şeklinde birleşik yazıldığı de olurdu.

İşte günümüzde "veya" kelimesi aslında "veyahut"tan gelmektedir. Her ne kadar "ya da" ile aynıymış gibi kullanılıyorsa da aslında "ya da"dan yani "yahut"tan farklıdır.

Bu nedenle de "ve/veya" şeklinde bir ikileme pek anlamlı değildir çünkü "veya" zaten tek başına "ve"nin anlamıyla "ya da"nın anlamını içinde taşır.

Yine de kelimenin bu çift anlamlılığını vurgulamak için "ve/ya" yazımı tercih edilebilir. Bu hassasiyet önem arz etmiyorsa standart "veya" yazılımı doğrudur ve yeterlidir.

"Ya da"nın yazılımı için bkz. Yada Nasıl Yazılır

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Türk Öğün Çalış Güven Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
Birde Nasıl YazılırBu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir.

Göç Etmek Nasıl Yazılır

Göç tek başına bir isimdir. Göçmek fiili de dilimizde vardır fakat göç eylemi daha çok "göç etmek" şeklinde ifade edilir.

Ulama olduğu için Ç ile E harfi aynı heceymiş gibi söylenir fakat bu iki kelime birleşik yazılmaz, ayrı yazılır.

Türk Dil Kurumu da Dil Derneği gibi otoriteler de ayrı yazımı doğru kabul etmektedir.

Örnek bir kullanım aşağıdaki alıntıda mevcuttur:

Bir insanın kültürüyle yoğrulan dili, göç ettiği yerde, sürgündeki tek yoldaşıdır. “Göç etmek, sadece yaşanılan yerin değişmesi değildir. Bir kültürden diğerine geçiş, bir süreç. Göçen kişi yeni bir kültürde yaşamaya başlar. Bunun yanında, eski kültüre ait olmaktan da vazgeçemez” (Balcıoğlu, 2007: 82). Aynı şeyler sürgündeki kişi için de geçerlidir. Bu durum ise kültür şokunun yaşanmasına yol açar.

(Ali Tilbe, ‎Sonel BOSNALI, Göç Üzerine Yazın ve Kültür İncelemeleri, s. 105)

Klavyede Şapkalı A Yapmak - Â/â

Standart Türkçe Q klavyede Shift tuşunu basılı tutarak 3 tuşuna basmak şapka işareti yapılacağı anlamına gelir.

Bu kombinasyonu yaptıktan (ve tuşları bıraktıktan) sonra hangi harfe basarsanız onun şapkalı hali çıkar. Büyük A yaparsanız Â çıkar. Küçük a'yaparsanız â çıkar.

Aynı yolla Ê/ê, Î/î, Ô/ô, Û/û harflerini yapmak mümkündür.

Bir diğer yol ise Number Lock (Num Lock,NumLK) tuşlarını kullanmaktır. Kombinasyonun görseli şöyledir:

Klavyenin "Alt" yazılı tuşuna basılı tutarak 0226 yazarsanız küçük â harfini elde edersiniz.

Klavyenin "Alt" yazılı tuşuna basılı tutarak 0194 yazarsanız büyük Â harfini elde edersiniz.

Eğer bu harfler yerine rakamlar çıkıyorsa "NumLock" (Number Lock/NumLK) yazılı tuşa basıp tekrar deneyin.

Aşağıdaki kopyala butonuna basıp harfi kopyaladıktan sonra istediğiniz metinde Ctrl+V tuşlarına basarak o harfi yapıştırabilirsiniz.

Â

â

Atatürk Göktürk Alfabesi İle Nasil Yazilir - 𐰀𐱃𐰀𐱅𐰇𐰼𐰚
Hiç de Nasıl Yazılır
Türk Öğün Çalış Güven Nasıl Yazılır
Kun Feyekun Nasıl Yazılır
Birde Nasıl Yazılır

Bu sitede salt TDK imla kılavuzu esas alınmamıştır. Zira TDK, 1985'ten sonra yayınevlerin başvuru kaynağı olma özelliğini kaybetmiştir.

Karnıyarık Nasıl Yazılır

Hem Türk Dil Kurumu hem de Dil Derneği yazım kılavuzları bu yemek adının birleşik yazılacağını söyler.

"Karnı yarık" nitelemesi karnı yarılmış her nesne için kullanılabilir ama söz konusu patlıcan yemeği için kullanılması iki kelimenin birleşip kaynaşarak yeni bir anlama kavuştuğunu gösterir. Bu yüzden ayrı değil birleşik yazmak gerekir.

Basılı eserlerde de karnıyarık bitişik yazılmaktadır. Örnek metin aşağıdadır:

Her neyse... Ben de karnıyarık yaptım. Önceden kavrulmuş soğanlı kıymam da vardı. Hemen bir de pilav yaptım. Hatta cacık bile yapamadım. Halim yok... Neyse, bu geldi. Baktı... 'Aaaa, karnıyarık mı yaptın? Hani etli fasulye yapacaktın?..' dedi

(Ömer Tümer, Anlatılmamış Sükunet: Tuhaf şeyler oluyor..., s. 94)