Savcı Cumhuriyet Savcısı Farkı

Savcı dediğimiz her yetkili tam adıyla “Cumhuriyet Savcısı”dır. Cumhuriyet Savcılığı, savcılıktan ayrı bir makam değil o makamının adının tam söylenişidir.



Savcılara Cumhuriyet Savcısı denmesinin arkasında "rejim koruyuculuğu" gibi otoriter devlet anlayışı olduğunu zanneden bazı Ekşi Sözlük yazarları meseleyi saptıran yorumlar yaptığı için aşağıdaki izahatı yazdım:



Cumhuriyet demek “demokrasi” demek olmadığı gibi “devlet oligarşisi,”, “liberal sistem” demek de değildir.



İran İslam Cumhuriyeti, Çin Halk Cumhuriyeti dahil tüm cumhuriyetlerin ortak özelliği demokrasililik/demokrasisizlik değil hanedansızlıktır.



Devletin başkanı soy bağı ile belirleniyorsa ona monarşi denir. Devletin başı bir seçimle (illa ülke çapında gizli oy açık sayım sistemi değil. Mollaların oyu da olabilir, komünist parti kurultayındaki seçim de olabilir) belirleniyorsa ona cumhuriyet denir. 4 halifenin iş başına geldiği döneme dahi cumhuriyet dönemi denir. Çünkü ondan sonra Emevi, Abbasi hanedanları gelecektir. Ama bu demek değildir ki 4 halifeyi Araplar sandık başında oy vererek seçti. O örnekte de aşiret liderlerinin oyu söz konusudur. Önemli olan babadan oğlu geçmemesi.



Konuya dönelim:



Monarşilerde savcılara `kraliyet savcısı` denir:

Crown Attorney, Crown Counsel = Kraliyet Savcısı (avukatı)

Procureur du Roi = Kraliyet Savcısı

Procureur des Konings = Kraliyet Savcısı



Cumhuriyetlerde ise `Cumhuriyet Savcısı` denir:

Procureur de la République = Cumhuriyet Savcısı

Public Prosecutor = Cumhuriyet (kamu) Savcısı



Atatürk’le ilgili anıyı bu açıdan irdeleyelim. Pek çok kaynakta geçer. Yeni adli kurumların isimleri tespit edilirken Atatürk Cumhuriyet Savcısı adını yadırgar. Neden cumhuriyetin hiçbir adli/idari biriminin adında cumhuriyet yokken Savcılık makamına Cumhuriyet Savcısı adının verildiğini sorar. Mahmut Esat Bozkurt şu cevabı verir:



“Devletin her kademesinde olanlar yanlış yapabilirler. Hukuk dışına çıkabilirler. Onlara millet, devlet ve ikisini de kucaklayan cumhuriyet adına hesap soracak olan savcılardır. Onun içindir ki sadece savcılar için Cumhuriyet Savcısı denilmelidir”



Dolayısıyla konumuza dönersek; bir başbakandan hesap sorulacağı zaman savcı onu sorgulayabilir çünkü:



Monarşilerde bunu kraliyetten aldığı yetkiyle yapar, zira kral başbakanın üstüdür.



Cumhuriyetlerde ise bunu cumhuriyetten yani kamudan aldığı yetkiyle yapar, zira demokratik cumhuriyetlerde egemenlik kayıtsız şartsız milletindir; kamu, Başbakandan üstündür.



(entry #26981313 tarih:2012-01-14 saat:08:29:47)